Hoe kunt u overprikkeling voorkomen op de werkvloer?

Op 23 juni is het de Dag van de Overprikkeling, een goed moment om stil te staan bij een groeiend vraagstuk binnen organisaties. In onze steeds drukkere werkomgevingen krijgen medewerkers dagelijks veel prikkels te verwerken: geluid, schermen, deadlines, sociale interactie. Voor sommigen is dat geen probleem, maar voor anderen leidt het tot overprikkeling en uitval.

Wat is overprikkeling precies?

Overprikkeling ontstaat wanneer de hersenen meer stimuli binnenkrijgen dan ze kunnen verwerken. Dit kan veroorzaakt worden door geluid, licht, beweging, geuren, emoties of sociale interacties en komt vaker voor bij mensen met een verhoogde gevoeligheid. Denk hierbij aan mensen met autisme, ADHD, hoogsensitiviteit, of na een burn-out of hersenletsel.

Hoe herkent u overprikkeling op de werkvloer?

Er zijn bepaalde symptomen, die u als werkgever kunt herkennen bij uw medewerkers. Denk hierbij aan de volgende symptomen:

• Moeite met concentratie
• Vermoeidheid of uitputting
• Irritatie of emotionele uitbarstingen
• Hoofdpijn of duizeligheid
• De behoefte om u terug te trekken
• Overweldigd of “kortsluiting” in je hoofd voelen

Herkent u dit bij één van uw medewerkers?

Ga hier dan het gesprek over aan. Vraag naar waar de belasting vandaan komt en bespreek dan met elkaar welke oplossingen hiervoor te vinden zijn, zodat uw medewerker zich niet alleen gehoord en gezien voelt, maar daarmee ook de werktevredenheid verhoogt. Bovendien wordt de kans op langdurig verzuim hierdoor kleiner.

Hoe kan overprikkeling op de werkvloer voorkomen worden?

U kunt dus het gesprek aan gaan met de medewerker indien u één, of meerdere, van de symptomen opmerkt, maar hoe zorgen we er nu voor dat de medewerkers niet overprikkeld raken? U kunt hier als werkgever veel in betekenen – niet alleen om overprikkeling te voorkomen, maar ook om het welzijn en de productiviteit van uw medewerker te bevorderen. Hieronder staat puntsgewijs beschreven hoe u als werkgever overprikkeling op de werkvloer kunt voorkomen:

1. Creëer een prikkelarme werkplek

• Zorg voor rustige werkplekken of stilteruimtes waar medewerkers zich kunnen terugtrekken
• Minimaliseer visuele prikkels: vermijd dus rommelige werkplekken of drukke inrichting
• Beperk geluidsprikkels: gebruik geluiddempende materialen, geef opties voor noise-cancelling koptelefoons of bied stille zones aan.

2. Bied flexibiliteit

• Thuiswerken of hybride werken voor taken die concentratie vereisen
• Flexibele werktijden, zodat medewerkers kunnen werken op momenten dat het voor hen rustiger is
• Zelf kunnen pauzeren of tijdelijk ergens anders werken bij overprikkeling

3. Stimuleer duidelijke communicatie

• Structuur en voorspelbaarheid: heldere agenda’s, verwachtingen en planning
• Vermijd onverwachte taken of last-minute wijzigingen zonder overleg
• Gebruik visuele ondersteuning of samenvattingen bij vergaderingen

4. Beperk multitasking en overbelasting

• Moedig aan om één taak tegelijk te doen
• Geef realistische deadlines en voorkom constante druk of overwerken
• Vermijd een cultuur van continue bereikbaarheid

5. Begrip en open cultuur

• Train leidinggevenden in het herkennen van overprikkeling en omgaan met neurodiversiteit
• Normaliseer pauzes of het tijdelijk afsluiten van prikkels (zoals even offline zijn)
• Zorg dat medewerkers zich veilig voelen om aan te geven dat ze overprikkeld raken

6. Stimuleer rust en herstel

• Geef ruimte voor korte wandelingen of stilteplekken. Bespreek dit ook zeker met medewerkers binnen uw team, om te ontdekken waar de behoefte ligt om rust te creëren.
• Zet ontspannende zones in (zoals een leeshoek of plantenrijke ruimte).
• Moedig pauze nemen aan (en geef als leidinggevende het goede voorbeeld)

Een prikkelbewuste werkvloer komt niet alleen ten goede aan mensen die snel overprikkeld raken, maar aan het hele team. Het leidt tot meer rust, betere concentratie en hogere werktevredenheid.

Wilt u weten hoe u dit in uw organisatie kunt toepassen?

Per werkgever kan het uiteraard verschillen op welk gebied overprikkeling kan worden voorkomen. Ga in gesprek met uw Adviseur Arbeid & Gezondheid om de mogelijkheden en eventuele oplossingen met elkaar te bespreken. Meer weten? Neem dan gerust contact met ons op.